Pyrenaica 293 (2023)

Garai batean, zenbait mendizalek gure kirola beste batzuk baino zintzoagoa edo etikoagoa zela pentsatzeko bezain inozoak izan ginen, ni neu barne. Jokaleku ezberdinean egoteak balio jakin batzuen araztasuna eta nolabaiteko altruismoa bermatzen zuela, neurri batean behintzat. Helburua, azken finean, mendira joatea zen, mendia igotzeak eskaintzen zuen plazer hutsagatik, gailurra zapaltzeak ekartzen duen gogobetetze eta pozagatik. Garai haiek igaro ziren. Joan den udan K2n izandako gertakariek, esaterako Muhammad Hassan baliar garraiolariaren zuzeneko heriotzak, edo mendiko turistak ugaritzeak eta masifikazioak, edo bezero bila arrakasta gosez aritzen diren Nepalgo agentziak ugaritzeak, besteak beste, adierazten dute alpinismoaren egiteko modu hori ez dela beste hainbat kirolen ezberdina. Horixe gertatzen da efizientzia, produktibitatea eta errentagarritasun ekonomikoa bakarrik aintzat hartzen diren sistema batean bizi garenean; sistema horretan, doakotasuna eta eskuzabaltasuna mespretxatu egiten dira.

Hala ere, beste eredu bat posible dela pentsatzen jarraitzen dut, batzuek kontserbadoretzat jo dezaketen eredu bat, baina, nire ustez, komunikabideetako lerroburuek eta albiste-agentziek saltzen digutena baino askoz gehiago pozten eta asebetetzen gaituena. Errekorretatik, abiaduratik, gailurren merkantilizaziotik eta tasaziotik, diru-ekarpen handietatik edo eskariaren eta eskaintzaren arauetatik urrun dagoen eredua. Iraunkortasuna, hurbiltasuna, errespetua, anbiziorik eza, gozamena eta, zergatik ez, abiadurarik gabe eta lasai ibiltzea balioesten dituen eredua. Azken finean, horrela hasi ziren alpinismoaren aitzindariak eta gure gurasoak mendian, eta zoriontsuak izan ziren. Zertarako nahi dugu aldatu?

Ez dakit arestian adierazitako hitzek inor konbentzituko duten. Ez dakit bizitzen ari garen noraezak inor hausnarketa bat egitera bultzatuko duen, edo batzuek kirol honi ezarri nahi dioten esparru estu bezain itxitik ihes egiteari buruz gogoeta egingo ote duen.

Hala ez bada, espero dut Pyrenaicaren ale honetan irakurgai dauden artikuluak gure arbasoak ibili ziren xendetan ibil gaitezen inspirazio eta pizgarri izatea. Salerosketaren menpe egongo ez diren xendak; une ahaztezinak eskainiko dizkiguten xendak.